ISTORIJA SRBIJE

ISTORIJA SRBIJE

40.000. pre nove ere Paleolit – tragovi prvih naseobina na tlu Srbije.

6500-5500. pne Mezolit – Kultura Lepenskog Vira, u Đerdapskoj klisuri.

4500-3200. pne Mlađi neolit – Vinčanska kultura, kod Beograda.

2000-1000. pne Bronzano doba – Vatinska kultura, Dubovac.

1000. pne – 100. nove ere Gvozdeno doba – prva istorijski poznata plemena: Mezi, Tribali, Dardanci.

269. Imperator Klaudije II pobeđuje Gote kod Niša.

III-IV vek Nekoliko rimskih careva rođeno na tlu današnje Srbije (Aurelijan, Prob, Galerije, Konstantin Veliki…).

IV vek Sirmium je jedna od prestonica Rimskog carstva.

395. Posle podele Rimskog carstva, teritorija Srbije pripada istočnom delu.

527-565. Vizantijski car Justinijan zida i obnavlja gradove, podiže crkve, a u rodnom kraju podiže Justinijanu Primu.

VI vek Slovenska plemena iz Podunavlja naseljavaju Balkan.

Oko 630. Sloveni osvojili Singidunum (Beograd).

VII vek Srbi počinju da prihvataju hrišćanstvo.

Oko 780. Knez Višeslav, prvi istorijski poznat srpski vladar.

830-851. Knez Vlastimir, začetnik najstarije srpske dinastije Vlastimirovići.

IX vek Konstantin (u monaštvu nazvan Ćirilo) i Metodije, hrišćanski misionari, stvaraju prvo slovensko pismo glagoljicu, a prevode se i bogoslužbene knjige na staroslovenski jezik.

878. Prvo pominjanje slovenskog imena Beograda.

X vek Nastanak ćirilice.

1054. Po rascepu Hrišćanske crkve na istočnu i zapadnu, Srbija pripala istočnoj.

1096-1189. Kroz Srbiju prolaze krstaške vojske.

1166-1196. Veliki župan Stefan Nemanja, rodonačelnik dinastije Nemanjića, ratuje protiv Vizantije, vlada teritorijom od Jadranskog primorja do Morave i Šar-planine.

1175-1236. Sveti Sava (princ Rastko Nemanjić), prvi srpski arhiepiskop.

1180. Nastalo Miroslavljevo jevanđelje, najznačajniji i najlepši srpski rukopisni spomenik.

1196-1228. Stefan Prvovenčani vlada Srbijom, zauzima Niš, Vranje i Prizren.

1217. Srbija postaje kraljevina, Stefan Prvovenčani dobija kraljevsku krunu od pape.

1219. Nastaje Srpska autokefalna Arhiepiskopija, sa sedištem u Žiči.

1243-1276. Kralj Stefan Uroš I, oženjen Jelenom Anžujskom, ekonomsko snaženje Srbije i dolazak saskih rudara.

1276-1282. Kralj Stefan Dragutin.

1282-1321. Kralj Stefan Uroš II Milutin proširuje državu ka jugu.

1284. Beograd prvi put dolazi pod srpsku vlast.

1285. Mongoli pustoše Srbiju.

1321-1330. Kralj Stefan Uroš III Dečanski.

1331-1355. Kralj Dušan pobeđuje Bugare kod Velbužda, osvaja severnu Grčku i donosi Dušanov zakonik.

1346. Dušan u Skoplju krunisan za cara Srba, Grka i primorskih krajeva. Srpska crkva dobila rang Patrijaršije.

1355-1371. Car Uroš Nejaki ne uspeva da kontroliše razjedinjenu srpsku vlastelu, nagoveštaj raspada srpskog carstva.

1371. Bitka na Marici, posle koje počinje tursko osvajanje Srbije.

1377. Bosanski ban Tvrtko, rođak Nemanjića, kruniše se u Mileševi za kralja Bosne i Srba.

1389. Kosovska bitka u kojoj su poginula oba vladara (knez Lazar i sultan Murat I) i cvet srpske vlastele, a Srbija postaje vazal Osmanlijskog carstva.

1389-1427. Stefan Lazarević, sin kneza Lazara, od 1402. postaje despot.

1402-1459. Srpska despotovina, u dvostrukim vazalnim odnosima prema Ugarskoj i Turskoj. Razvoj rudarstva i trgovine, procvat gradova.

1403. Pod despotom Stefanom Lazarevićem Beograd postaje prestonica srednjovekovne Srbije.

1427-1456. Despot Đurađ Branković, sestrić despota Stefana Lazarevića.

1427. Ugri zauzimaju Beograd.

1439-1455. Turci osvajaju veći deo Srbije i Novo Brdo.

1459. Turci tada osvajaju i Smederevo, čime Srbija gubi nezavisnost.

1521. U ruke Turaka pada i Beograd, koji do tada drže Ugari.

1557. Srpski patrijarh postaje Makarije, brat turskog velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića.

1683-1699. Bečki rat između Austrije i Turske.

1688. Austrijska vojska osvaja Beograd.

1690. Posle poraza Austrijanaca kod Kačanika, patrijarh Arsenije III predvodi seobu Srba ka severu, u Vojvodinu. Beograd ponovo pada pod tursku vlast.

1717. Austrijski vojskovođa Eugen Savojski pobeđuje Turke u velikoj bici kod Beograda i osvaja Srbiju do Zapadne Morave.

1739. Beogradski mir, Dunav i Sava ponovo postaju granica između Austrije i Turske.

1751-1753. Srbi se u velikom broju iseljavaju u Rusiju, a masovna kolonizacija iz različitih delova Habzburške monarhije stvara šaroliku etničku strukturu Vojvodine.

1788-1791. Austro-turski rat. Kočina krajina.

15. februar 1804. Posle narodnog zbora u Orašcu, počeo Prvi srpski ustanak protiv turske vlasti, a za vožda izabran Đorđe Petrović, zvani Karađorđe.

1806. Karađorđe oslobađa Beograd, koji ponovo postaje glavni grad Srbije.

1813. Slom Prvog srpskog ustanka.

1814. HaDži-Prodanova buna.

1815. Drugi srpski ustanak, vođa ustanka Miloš Obrenović.

1818. Objavljeno prvo izdanje „Srpskog rječnika“ Vuka KaraDžića, čime je počelo uspostavljanje današnjeg srpskog ćiriličnog pisma.

1830–1833. Srbija sultanovim hatišerifom stiče autonomiju, a knez Miloš Obrenović sultanovim beratom potvrđen za naslednog vladara Srbije.

1835. Donet Ustav Knjažestva Serbije, poznat kao Sretenjski ustav, koji je pod pritiskom Austrije, Rusije i Turske suspendovan kao suviše liberalan.

1839-1842. Prva Vlada kneza Mihaila Obrenovića.

1841. Beograd postaje prestonica Kneževine Srbije, a osnovano i Društvo srbske slovesnosti (buduća Srpska akademija nauka i umetnosti).

1842-1858. Aleksandar Karađorđević, knez Srbije.

1848. Mađarska revolucija i proglašenje Srpske Vojvodine.

1860-1868. Druga vlada kneza Mihaila Obrenovića.

1864. Matica srpska, osnovana 1826. u Pešti, preseljena u Novi Sad.

1867. Turske trupe napuštaju poslednjih šest utvrđenih gradova u Srbiji.

1868-1889. Milan Obrenović, od 1882. kralj.

1876-1878. Srpsko-turski rat kojim je oslobođena je jugoistočna Srbija, Niš i Vranje. Srpsko-bugarski rat na Slivnici.

1878. Na Berlinskom kongresu priznata državna nezavisnost Srbiji.

1882. Kneževina Srbija proglašena za Kraljevinu.

1888. Ustav Kraljevine Srbije kojim je uveden parlamentarizam.

1889-1903. Kralj Aleksandar Obrenović.

1893. Uvedeno električno osvetljenje u Beogradu, a sledeće godine krenuo i električni tramvaj.

1903. Majski prevrat, posle ubistva kralja Aleksandra i kraljice Drage, na presto ponovo dolazi dinastija Karađorđević.

1903-1921. Kralj Petar I Karađorđević vladar Srbije.

1912. Prvi balkanski rat Srbije, Crne Gore, Bugarske i Grčke protiv Turske, kada su oslobođene su preostale srpske teritorije pod turskom vlašću.

1913. Drugi balkanski rat u kome je Srbija porazila Bugarsku.

1914. Napadom Austrougarske na Srbiju počinje Prvi svetski rat. Austrijanci bombarduju i zauzimaju Beograd, ali ga Srbi iste godine oslobađaju. Cerska i Kolubarska bitka su prve savezničke pobede u tom ratu.

1915. Povlačenje Srpske vojske, Vlade i naroda preko Albanije ka Grčkoj, tokom kojeg mnogi stradaju od gladi, hladnoće i bolesti.

1918. Srpska vojska probija Solunski front, Bugarska i Austrougarska kapituliraju, Nemačka potpisuje primirje.

1918-1929. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

1921-1934. Kralj Aleksandar, ubijen u Marseju 1934. prilikom posete Francuskoj.

1924. Počela proizvodnja aviona u Srbiji.

1929. Radio Beograd počeo emitovanje programa.

1929-1941. Kraljevina Jugoslavija.

6. april 1941. Nemci bez objave rata bombarduju Beograd i druge srpske gradove.

1941-1945. Okupacija Jugoslavije u Drugom svetskom ratu od strane Nemačke i susednih zemalja.

20. oktobar 1944. Beograd oslobodila Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije uz pomoć ruske Crvene armije.

1945. Ukinuta monarhija i proglašena Federativna Narodna Republika Jugoslavija, pod vođstvom Komunističke partije Jugoslavije.

1945-1980. Josip Broz Tito, kao predsednik Jugoslavije, vođa Komunističke partije i vrhovni komandant Jugoslovenske narodne armije, veštom politikom u tadašnjoj bipolarnoj svetskoj politici, između NATO i Varšavskog pakta, uspevao je da Jugoslaviji obezbedi povoljan položaj u međunarodnim odnosima.

1948. Posle Rezolucije Informbiroa, dolazi do razilaženja između Tita i Staljina.

1950. Zvanično započelo „radničko samoupravljanje“ nad imovinom otetom od predratnih vlasnika.

1956. Jugoslavija, Egipat i Indija osnivaju Pokret nesvrstanih zemalja.

1961. U Beogradu održana Prva konferencija nesvrstanih zemalja.

1963. Novim Ustavom promenjen naziv države u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija.

1961. Ivo Andrić dobija Nobelovu nagradu za književnost.

1968. Studentske demonstracije u Beogradu.

1974. Donet novi Ustav SFRJ.

1980. Preminuo Josip Broz, zemljom počelo da vlada osmočlano Predsedništvo.

1991-1995. Građanski rat i raspad Jugoslavije po republičkim granicama.

1992. Proglašena Savezna Republika Jugoslavija, sastavljena od Srbije i Crne Gore, kojoj Ujedinjene nacije uvode ekonomske sankcije.

1999. NATO avijacija, podržavajući albanske secesioniste na Kosovu i Metohiji, bombarduje SR Jugoslaviju tokom tri meseca. Zbog bomdardovanja ciljeva u gradovima Srbije poginuo i veliki broj civila. Kumanovskim sporazumom Kosovo i Metohija stavljeni pod protektorat UN. Oko 300. 000 Srba izbeglo sa Kosova i Metohije.

5. oktobar 2000. Posle izbora i građanskih protesta, Slobodan Milošević odlazi sa vlasti.

2001. Srbija je dobila prvu demokratsku vladu.

2003. SR Jugoslavija postaje Državna zajednica Srbija i Crna Gora.

12. mart 2003. Ubijen predsednik Vlade Srbije, dr Zoran Đinđić.

2006. Srbija ponovo postaje samostalna država. Usvojen novi Ustav Republike Srbije.

2009. Predata kandidatura Srbije za članstvo u Evropskoj Uniji.